Cedynia

Na historycznej mapie Polski niewielka Cedynia zajmuje miejsce szczególne. Położona nad Odrą w województwie zachodniopomorskim miejscowość była świadkiem jednej z najbardziej znanych bitew w dziejach Polski. 

W II połowie X wieku tereny leżące w okolicach dzisiejszej Cedyni przyłączył do swojego państwa Mieszko I. zdobył je od słowiańskiego plemienia Licikavików, którzy zbudowali tu gród. Mieszko umocnił go dodatkowo i stworzył graniczną warownię, bardzo ważną ze względu na sąsiedztwo Marchii Wschodniej. W 972 roku władający w niej Hodon zorganizował wyprawę przeciwko państwu Polan. Głównym miejscem przeprawy jego wojsk stał się bród pod Cedynią. 

Badający przebieg bitwy historycy ustalili, że siły Mieszka i Hodona były wyrównane. Polski książę podzielił swoich wojów na trzy grupy, z których jedna, pod jego dowództwem miała bronić przeprawy odrzańskiej, druga, na czele z jego bratem Czciborem osłaniać miała gród Cedynię ukryta na znajdującym się nieopodal wzgórzu, a trzecia stanowić miała zabezpieczenie ewentualnego odwrotu.

Wojska Hodona przedarły się przez przeprawę na Odrze powodując konieczność wycofania się Mieszka z jego drużyną. Schronili się oni w doskonale ufortyfikowanej Cedyni. Na rozpędzone oddziały niemieckie posypał się grad strzał z pobliskiego wzgórza, na którym stał ze swoja drużyną Czcibor. Po ostrzale na napastników ruszyły z góry oddziały piesze i konne. W tym czasie Mieszko zdołał przeorganizować swoje oddziały ukryte w Cedyni i rozpoczął kontratak. Bitwa zamieniła się szybko w prawdziwą rzeź wziętych w dwa ognie wojsk Hodona. Bitwa zakończyła się bezapelacyjnym zwycięstwem Polan. 

Zwycięstwo pod Cedynią na stałe wpisało się w kanon polskiej historii. Uznawane jest często za pierwszy w historii odpór jaki Polska dała sąsiednim Niemcom. Szczególnie silnie wagę tego wydarzenia podkreślano po II wojnie światowej, kiedy uznawano je za swoisty łącznik z tak zwanymi „Ziemiami Odzyskanymi”.

W 1972 roku, w 1000 rocznicę bitwy na górze Czcibora, nieopodal Cedyni stanął pomnik upamiętniający zwycięstwo. Szybko stał się on jedna z głównych atrakcji okolicy, tym bardziej, że ze szczytu wzniesienia roztacza się przepiękny widok na dolinę Odry oraz niemiecką stronę rzeki. Miejsce to jest chętnie odwiedzane przez turystów do dziś, a w rocznicę bitwy odbywają się tu rekonstrukcje historyczne.